Kontekstualna analiza fragmentacije antropomorfnih figurina sa kasnoneolitskog lokaliteta Selevac
Apstrakt: Pronalaženje odgovora na pitanje šta su predstavljale i čemu su služile antropomorfne figurine u kasnom neolitu Balkana predstavlja jedan od najtežih zadataka praistorijske arheologije. S obzirom na to da nije moguće samo na osnovu formalnih atributa figurina doći do ovog odgovora, alternativni pristup je da se druge klase arheoloških podataka iskoriste kao uporedni okviri za sagledavanje varijacije formalnih atributa figurina. Ukoliko se u jednu ravan stave koncepcija kulturne biografije predmeta Igora Kopitofa i Čepmenova hipoteza o fragmentaciji kasnoneolitskih antropomorfnih figurina sa područja Balkana, može se dedukovati hipoteza da postoji veza između arheološkog konteksta u kome je figurina pronađena, kao uporednog okvira za trajektoriju upotrebnog ciklusa figurine, i modaliteta njene fragmentacije kao direktnog pokazatelja posledica upotrebe (namernog ili slučajnog lomljenja). Cilj ovog rada jeste da na podacima sa lokaliteta Selevac testira ovu hipotezu. Na tabelu u kojoj su ukršteni podaci o konteksu i fragmentaciji, tj. o zastupljenosti pojedinih kategorija fragmentacije po arheološkim kontekstima, primenjeni su analiza korespondencije i hi kvadrat test. Rezultati ukazuju na to da podaci potkrepljuju osnovnu hipotezu tj. da postoji statistički značajna veza između konteksta i modaliteta fragmentacije. Cele figurine dominiraju u kućama, a transverzalno polomljene figurine u jamama. Takođe, podaci sa Selevca ukazuju na to da je fragmentacija figurina bila pristrasna u odnosu na veličinu figurine – veće figurine su češće fragmentovane od manjih figurina.
Ključne reči: figurine, fragmentacija, kasni neolit, Selevac, kontekst, kulturna biografija