Novi istorizam: tekst i kontekst
Apstrakt: Tokom većeg dela XX veka istorija je posmatrana kao fenomen van književnosti koji garantuje istinitost književnog tumačenja. Istorija je bila jedinstvena i funkcionisala je kao osnova za čitanje književnog dela. Tokom sedamdesetih godina XX veka dolazi do promene stava ka istoriji u američkoj teoriji književnosti, tako da se javlja nov teorijski pristup koji ubrzo postaje poznat kao novoistorijska kritika. Od svog začetka, novi istorizam je identifikovan sa studijama renesanse i romantizma, ali sada se sve više uključuje i u druge književne pravce. Iako postoje velike razlike u argumentima i praksi kod različitih predstavnika ovog pravca, novi istorizam ima jasno prepoznatljive odlike i mnogi novoistoričari će se složiti sa izjavom Voltera Koena (Walter Cohen) da je novi istorizam, kada se pojavio osamdesetih godina XX veka, predstavljao nešto sasvim novo po pitanjima izučavanja teorije, kritike i istorije (Cohen 1987, 33). Teorijska povezanost sa Bahtinom, Fukoom i Marksom je jasna kao i neka vrsta nemirne veze sa dekonstrukcijom i radom Pol de Mana (Paul De Man). U središtu ovog pristupa je obnovljeno interesovanje za proučavanje književnih dela u svetlu istorijskih i političkih okolnosti u kojima su nastajala. Fuko je ohrabrivao čitaoce da počnu da premeštaju književne tekstove i da ih povezuju sa diskursima i reprezentacijama koje nisu književne, kao i da ispituju sociološke aspekte tekstova kako bi uzeli udela u socijalnim borbama sadašnjice. Proučavanje književnih dela primenom novoistorijske kritike je proučavanje politike, istorije, kulture i okolnosti u kojima su ta dela nastala. S obzirom na jednu od glavih činjenica koja se nalazi u središtu ove kritike da istoriju ne možemo posmatrati objektivno i da se realnost može razumeti samo kroz kulturni kontekst koji delo otkriva, ponovno čitanje i tumačenje književnosti je ne samo ponovno čitanje tekstova koji su već svima dobro poznati, već čitanje na jedan nov način.
Ključne reči: : novi istorizam, kultura, istorija, politika tekst, kontekst