Internacionalizacija kao dugoročni strateški projekat posleratne obnove jugoslovenske arheologije (1950–1971)
Apstrakt: Arheologije zemalja koje su u periodu između 1918. i 1991. bile u sastavu Jugoslavije predstavljaju mozaik različitih tradicija. Na njihov razvoj znatno su uticale političke promene u poslednjih sto pedeset godina koje su zahtevale značajnu rekontekstualizaciju discipline i njene prakse. Obnova arheologije u socijalističkoj Jugoslaviji posle Drugog svetskog rata delovala je na dva nivoa – u izgradnji već postojećih nacionalnih odnosno republičkih sistema arheologije i u stvaranju „nove“ sinteze zajedničke jugoslovenske arheologije. Značajnu ulogu u tom procesu imalo je Arheološko društvo Jugoslavije, osnovano 1950. godine, zamišljeno kao zajednička i glavna stručna organizacija za koordinaciju arheološkog rada i nauke u zemlji. Među najurgentnijim zadacima društva bilo je uspostavljanje adekvatnih uslova za arheološki profesionalni rad i međusobnu saradnju svih jugoslovenskih arheologa i arheoloških institucija, uključujući i međunarodnu saradnju i promociju jugoslovenske arheologije u inostranstvu. Iako je Arheološko društvo Jugoslavije u 1950-im brojalo manje od 100 članova, program internacionalizacije (razmena publikacija i štampanje domaćih publikacija na stranim jezicima, učestvovanje na međunarodnim naučnim skupovima, usavršavanje domaćih arheologa u inostranstvu, gostovanja stranih stručnjaka) bio je vrlo ambiciozno planiran i vrlo uspešno sproveden u relativno kratkom vremenu. Vrhunac planirane izgradnje međunarodne sara dnje predstavlja učešće jugoslovenskih arheologa na 1. Međunarodnom kongresu slovenske arheologije u Varšavi 1965. godine i organizacija 8. Kongresa UISPP u Beogradu 1971. godine. Oba događaja bila su rezultat intenzivne višegodišnje promocije jugoslovenske arheologije i stvaranja mreža na međunarodnom nivou tokom 1950-ih i 1960-ih godina. Naša namera u ovom radu nije bila predstavljanje svih oblika i okolnosti internacionalizacije jugoslovenske arheologije već ukazivanje na logiku tog procesa i glavne obrasce njegovog delovanja u prve dve decenije revitalizacije arheologije u Jugoslaviji.
Ključne reči: internacionalizacija, arheologija, Jugoslavija, Arheološko društvo Jugoslavije, međunarodna saradnja, obnova arheologije